वास्तवमा कुनै पनि समयको परिर्वतन भनेको साझपख होे, जुन राती पछि शूरु हुन्छ, तर दुवै बिचको अवधिलाई साझपख भनिन्छ । रातदिनमा हामी बिहान र साझँ दुई साझँहरु देख्न सक्छौ तर बाँकी साझँहरुको बारेमा हामलिाई ज्ञान छैन । दिन र रात मिलेर ८ प्रकारका साझँहरु हुने गर्छन, जसलाई अष्ट प्रहार भनिन्छ ।
एक प्रहरको २४ मिनेट हुने गर्छ । चार दिन चार रात मिलाएर कुल आठ प्रहर हुन्छ । दुई पक्ष बिचको अवधिलाई अमावस्य र पुर्णिमाको रुपमा समाधि पनि भनिन्छ । अन्य धेरै प्रकारका साँझहरु पनि छन् जसका आ–आफ्नै नियम छन्, तीन उषा, मध्यरात्रि र साझँ सम्झौतामा मात्र पालना गर्यौ भने हामी सबैको संकटहरु हटाएर खुशी प्राप्त गर्न सक्छौ ।
दिनको चार ध्रुव–पूर्वान्ह, मध्यान्ह, दिउँसो र साझँ
रातको चार रात– प्रदोष, निशिथ, त्रियामा र उषा
यद्यपि ज्योतिष विद्याले विहान, मध्य दिन र साझँ गरी तीन भागमा विभाजन गरेका छन् । यसका अनुसार सुर्योदय र सुर्यास्तको समयलाई मुख्य कालको रुपमा लिइन्छ । दिनको पहिलो प्रहार सुर्योदयमा सु हुनछ जसलाई पूर्वान भनिन्छ ।
दिनको दोस्रो दिन जब सुर्य टाउकोमा आउँदछ । तब दिउँसोसम्म रहन्छ । यो त्यसपछि दिउँसोसम्म शुरु हुन्छ, जुन ४ बजे सम्म चलिरहन्छ । त्यसपछि क्रमश ः प्रदोष, निशिथ र उषा काल
यस अवधिमा धेरै हुने नकरात्मक शक्तिहरुको कारण निम्न चिजहरुलाई निषेध गरिएको छ ः
सुन खरिद
सहवास निषेध
खाना खान, पिउन
यात्रा गर्न
असत्य बोल्न
क्रोध,श्राप
झगडा गर्न
गाली दिन वा बोल्न
शपथ लिन
धन लिने र दिने
ठुलो स्वरले हास्न र रुन
वेद मन्त्रहरुको पाठ गर्न
कुनै शुभ कार्य गर्न
कुनै प्रकारको आवाज र रक्सी बनाउन
माथीको नियमको पालना नगरेमा विभिन्न किसिमका संकटहरु पर्ने सम्भावना रहन्छ । साझँमा शनि, राहु र केतुका साथसाथै शिवको गण सक्रिय हुन्छन् ।
