काठमाडौं, २९ कारखाना : सीमाविद् बुद्धिनारायण श्रेष्ठको ‘इन्टरनेशनल बाउन्ड्रीज अफ नेपाल’ नामक पुस्तक आठ भाषामा प्रकाशित भएको छ । सन् २०१९ मा युरोपेली राष्ट्र लातभियाको ल्याम्बर्ट एकेडेमिक पब्लिसिङले अंग्रेजी भाषामा प्रकाशित गरेको उक्त पुस्तक अहिले फ्रेन्च, रुसी, जर्मन, डच, इटालियन, स्पानिस, पोर्चुगिज र पोलिस गरी थप आठ भषामा अनुवाद गरी प्रकाशन गरेको हो ।
शैक्षिक संस्था ल्याम्बर्ट एकेडेमिकले हालै प्रकाशन गरेको ती पुस्तकको प्राक्कथन इन्टरनेशनल बाउन्ड्री रिसर्च युनिटका पूर्वनिर्देशक तथा डरहम विश्वविद्यालय बेलायतका प्राध्यापक मार्टिन प्राटले लेखेका छन् ।
पुस्तकमा अन्तर्राष्ट्रिय सीमा सिद्धान्त, सीमा निर्धारणका चरण, सीमा विवाद हुने कारण, विश्वका सीमा विवादित मुलुकहरु, यसको समाधानका उपाय, सीमालाई लिएर लडाइँ भएका देशहरु, विश्वका प्रख्यात सीमारेखाहरु, सीमा कूटनीति, आकाश र पातालमा पनि सीमा पुगेको हुन्छ जस्ता सैद्धान्तिक विषयवस्तु समेटिएको छ ।
यसैगरी नेपालको भारत र चीनसँग सीमांकन गर्दाको सिद्धान्तको विवेचना पनि पुस्तकमा गरिएको लेखक श्रेष्ठले जनाएका छन् । अनलाइन पढ्न पाइने यस पुस्तक नेपालको सीमा मामिला जान्न चाहनेहरुको लागि उपयोगी हुनेछ ।
नेपालको लिपुलेक–कालापानी–लिम्पियाधुरा भारतद्वारा अतिक्रमण, लिपुलेक सीमाघाँटीको कानुनसंगत अधिकार, कालापानी मामिला अन्तर्राष्ट्रियकरण, नेपाल र भारतबीच चुच्चे नक्साको लडाइँ र सीमा समस्या सौहार्दपूर्ण तरिकाले आपसी वार्ताद्वारा समाधान हुनसक्ने उपायहरु पनि लेखकले पुस्तकमा सुझाएका छन् ।
पुस्तकमा नेपालको सगरमाथामाथि चीनले दाबी गर्दा भएको समझदारी, यसको उचाइ विवाद हल भएपछि संयुक्त घोषणाका विवरण, नेपाल र चीनबीच सीमाचिन्ह नं. ५७ मा विवाद रहेको, चीनको बिआरआइ, नेपालको कोरिडोरजस्ता व्यावहारिक विषयवस्तु उल्लेख गरिएको छ ।
नेपालको छिमेकी मुलुकसँग भएका १८ सीमा सन्धि सम्झौता अनुसूचीमा सम्लग्न गरिएका छन् ।सीमासँग सम्बन्धित बेलायतको इन्टरनेशनल बाउन्ड्री रिसर्च युनिट, अमेरिकाको एशोसियसन फर बोर्डरल्यान्ड स्टडिज, एसिया र अफ्रिकाको बोर्डरल्यान्ड रिसर्च नेटवर्कहरु र डेनमार्कमा मुख्यालय भएको इन्टरनेशलन फेडरेशन अफ सर्भेयर्सजस्ता विश्व संस्थाहरुको सीमासम्बन्धी क्रियाकलाप पनि पुस्कमा वर्णन गरिएको छ ।
इन्टरनेशलन बोर्डर डिप्लोमेसी, अमेरिका–नर्थ कोरिया टु–मिनेट डिप्लोमेसी, ट्रम्पले विश्व मानचित्रमा नेपालको सीमालाई बेवास्ता गरेको, अशान्त भारत–पाकिस्तान सीमा, भारत–बंगलादेश सीमा सम्झौताको सन्देशजस्ता विश्व परिवेशलाई पुस्तकमा समेटिएको छ ।
पुस्तक सीमा अध्येतालाइ उपयोगी हुने र विभिन्न देशका विद्यालय, महाविद्यालयमा सिमाना सम्बन्धी आधारभूत कोर्श बुकका रुपमा राख्नका निम्ति उपयोगी हुने दाबी लेखक श्रेष्ठको छ । यसै पुस्तकलाई नयाँ दिल्लीको निराला पब्लिकेसन्सले दक्षिण एसियाली संस्करणका रुपमा प्रकाशनमा ल्याएको छ ।
