एजेन्सी, १८ कात्तिक । हिन्दू धर्ममा बिहीबारलाई भगवान विष्णुको पुजाका लागि विशेष मानिन्छ । भगवान विष्णुलाई साँचो मनले पुजा गर्ने भक्तको सबै मनोकामना अवश्य पूरा गर्ने भनिएको छ । हिन्दू शास्त्र अनुसार बिहीबार भगवान विष्णुको पूजा गर्नाले जीवनका सबै बाधाहरूबाट मुक्ति मिल्छ । भगवान विष्णुलाई संसारको पालनकर्ता भनिन्छ र यसका लागि उहाँले धेरै पटक धर्मको सीमा उल्लंघन गर्नुपरेको थियो। उनले ब्रह्माण्डको रक्षा गर्न एक महिलासँग छलपूर्ण सम्बन्ध पनि बनाउनु परेको थियो।
आउनुहोस् तपाईलाई भगवान विष्णुका यस्ता ८ घटनाहरु बताउँछौं जसमा उनले ब्रह्माण्डको कल्याणको लागि छलको सहारा लिनुपरेको थियो ।
मह–काटाभको हत्या
मधु र कैतभ नामक दुई शक्तिशाली राक्षसहरू थिए, जसले ब्रह्मालाई मार्न चाहन्थे। स्वभावैले तपस्वी ब्रह्माजी भगवान विष्णुको शरणमा आएर भने कि हे भगवान यी राक्षसहरुबाट हाम्रो रक्षा गर्नुहोस् । तर यी दुवै राक्षसहरूले इच्छामृत्युको वरदान पाएका थिए । भगवान विष्णुले छल गरेर यस्तो सम्मोहन अपनाए कि दुबै दानव प्रसन्न भए र वरदान माग्न भने । भगवान विष्णुले मेरो हातबाट मृत्यु स्वीकार गर्ने वरदान मागे। साथीले बोल्नेबित्तिकै भगवान विष्णुले दुवैको टाउको आफ्नो तिघ्रामा राखेर सुदर्शन चक्रले काटिदिए ।
बद्रीनाथ धामले शिव–पार्वतीबाट बच्चाको रूप धारण गरेर खोसेको थियो
भगवान विष्णुलाई तपस्याको लागि एकान्तको आवश्यकता थियो, त्यसैले उनले भगवान शिव र पार्वतीको निवास, भगवान शिव र पार्वतीको निवास सबैभन्दा उपयुक्त पाए। त्यसपछि विष्णुले शिशु अवतार लिएर बद्रीनाथमा शिवको कुटीबाहिर रुन थाले । बच्चाको रोएको सुनेर माता पार्वती आइन् र दूध खुवाएर कुटीमा लगेर सुत्न लगाइन् र शिवसँग नुहाउन गइन् । फर्केर आउँदा ढोका भित्रबाट बन्द भएको देखेँ । पार्वतीले बच्चालाई उठाउन खोज्दा पनि बच्चा उठेनन् । त्यसपछि शिवले भने कि अब उहाँसँग दुईवटा मात्र विकल्प छन् कि यहाँ सबै थोक जलाउने वा यहाँबाट कतै जाने । बच्चा भित्र सुतिरहेको हुनाले उसले त्यो झुपडी जलाउन सकेनन् । अन्ततः उनले बद्रीनाथ छोडेर केदारनाथमा आफ्नो निवास स्थापना गर्नुप¥यो।
राजपतले राजा बलिबाट खोस्यो
त्रेतायुगमा बलि नामको राक्षस भगवान विष्णुको भक्त थियो । उहाँ एक महान दाता, सत्यवादी र धर्मी हुनुहुन्थ्यो। आकाश, पाताल र पृथ्वी तिनको अधीनमा थिए, जसको कारण सबै देवताहरू भगवान विष्णुकोमा गएर उहाँको प्रशंसा गरे। भगवानले राजा बालीबाट सबैलाई मुक्त गर्न वामन अवतार लिए र सानो ब्राह्मणको भेषमा राजा बलिसँग तीन पाइला पृथ्वी मागे। राजा बलिको संकल्प लिएपछि भगवानले दैत्यको रूप धारण गरी तीन पाइलामा तीनै जगत नापे र राजा बालीलाई पातालमा पठाउनुभयो।
शुक्राचार्यको एउटा आँखा भाँचियो
जब राजा बालीले वामन अवतारलाई तीन पाइला पृथ्वी दान गर्ने संकल्प लिइरहेका थिए, दानवहरूका गुरु शुक्राचार्यले राजा बालीलाई चेतावनी दिएका थिए कि यो वामन अवतार भगवान विष्णु हो जसले छल गरेर तिम्रो सबै राजसत्ता खोस्नेछ। तब पनि बलिदान स्वीकार भएन। उनले दान दिने धर्मबाट आफू पछि हट्न नसक्ने बताए । यज्ञ गर्न राजा आफ्नो कमण्डलबाट पानी लिन गएको बित्तिकै शुक्राचार्य आफ्नो कमण्डलको थुँगामा पानी ननिस्कने गरी बसे । वामनको रुपमा भगवान विष्णुले शुक्राचार्यको चाल बुझे र थुँगामा सिङ्क हालेपछि त्यसमा बसेका शुक्राचार्यको आँखा फुट्यो ।
मोहिनी बनेर देवताहरूलाई अमृत दिए
दानवहरूका राजा बालीसँग युद्धमा पराजित भएपछि इन्द्र अन्य देवताहरूसँगै आफ्नो स्वर्ग फर्काउन भगवान श्रीहरिको शरणमा गए। श्रीहरिले सबै देवताहरूले दानवहरूसँग शान्ति गराउनुपर्ने र उनीहरूको सहयोग पाएपछि डोरी बनाएर मदाराञ्चल र वासुकी नागलाई डोरी बनाएर क्षीरसागरलाई मन्थन गर्ने बताउनुभयो । समुन्द्र मन्थनबाट प्राप्त हुने अमृत पिएर म सबै देवताहरूलाई अमर र अमर बनाउँछु। अमृतको लोभमा राक्षसहरू समुन्द्र मन्थन गर्न तयार भए। समुन्द्र मन्थन गरेर अमृत निस्किँदा त्यसलाई लिएर सुर र दानवबीच युद्ध भयो । त्यसपछि भगवान विष्णुले मोहिनीको रूप धारण गरे र देवताहरूलाई मात्र अमृत पिउन बहकाए।
देवीवृन्दको पवित्रता भंग भयो
जालन्धर नामक राक्षसको आतंकबाट तीनै लोक दिक्क भएका थिए। उनले एक पटक भगवान शिवलाई युद्धमा पनि हराए। उनको असीम शक्तिको कारण उनकी पत्नी वृन्दा थिइन् । वृन्दाको पुण्य धर्मको कारण जालन्धर धेरै शक्तिशाली थिए । एक पटक भगवान विष्णुले सारा संसारको रक्षा गर्न जालन्धरको रूप लिएर वृन्दाको नजिक आएर उनको पवित्रतामा खलल पुर्याए । यो हुनासाथ जालन्धरको शक्ति क्षीण हुन थाल्यो र उनी देवताहरूसँगको युद्धमा पराजित भए ।
विष्णुको छलबाट शिवको प्राण बचायो
भस्मासुर महापापी थिए। उनले भगवान शंकरसँग आफ्नो शक्ति बढाउनको लागि कठोर तपस्या गरे र अमर हुनको लागि वरदान मागे, तर भगवान शंकरले भने कि तिमी अरु केहि माग्छौ, तब भस्मासुरले वरदान मागे कि मैले जसमा हात राख्छु, त्यो भस्म होस्। । भगवान शंकरले भने– तथास्तु । यो हुनासाथ भस्मासुरले भगवान शिवमाथि हात राखे र उहाँलाई भस्म गर्न दौडन थाले। त्यसपछि शिवलाई बचाउनको लागि भगवान विष्णुले एक सुन्दर स्त्रीको रूप धारण गरी भस्मासुरलाई आफ्नो मोहमा फसाएर उनको शिरमा हात राखे, जसबाट उनी तत्काल भस्म भए र शिवको जीवन बचाए ।
नारदले बाँदर बनाए, राम अवतार लिए
भगवान विष्णुले एक पटक नारद मुनिको घमण्ड हटाउन लीला गर्नुभयो। बाटोमा नारदले एउटी सुन्दर केटीलाई भेट्टाए र उनलाई आफ्नो स्वयंवरमा आउन निमन्त्रणा पठाए। अब नारद भगवान विष्णुकहाँ गए र भने– मलाई आफ्नो जस्तै सुन्दर बनाए र हरिको रूप दिनुहोस्। त्यसो नगरेर भगवानले उनलाई बाँदरको रूप दिनुभयो । स्वयंवरमा पुग्ने बित्तिकै उनलाई देखेर सबै हाँस्न थाले । नारदले केही बुझ्न सकेनन् । शिवगणले उनलाई ऐना देखाउँदा भगवान विष्णुमाथि निकै क्रोधित भए । उनले श्रीहरिलाई श्राप दिए कि जसरी उनको नारी वियोग भएको छ, त्यसरी नै उनले आफ्नो अवतारमा पनि नारी वियोग भोग्नेछन् । त्यसपछि भगवान विष्णुले रामको अवतार लिएर सीताको वियोगको सामना गर्नुप¥यो र कृष्णको रूपमा राधाबाट वियोग भोग्नुप¥यो।
