कल्पना पौडेल : काठमाडौँ, २७ चैत । पानीको सुरक्षा साझा सरोकारको विषय भएकाले साझा अभियान चलाउनुपर्नेमा जोड दिइएको छ ।
आजदेखि राजधानीमा शुरु भएको तीनदिने ‘पानी, वातावरण र जलवायु परिवर्तनः ज्ञानको आदानप्रदान र साझेदारी’ विषयक अन्तर्राष्ट्रिय सम्मेलनमा सहभागीले पानी सुरक्षा चुनौती बन्दै गएकाले साझा अभियान लिई अघि बढ्नुपर्नेमा जोड दिएका हुन् ।
उपराष्ट्रपति नन्दबहादुर पुनले पानी सुरक्षा महत्वपूर्ण विषय भएकाले सरोकारवाला निकायलाई ध्यान दिन आग्रह गर्नुभयो । बढ्दो जनसंख्या र शहरीकरणले पानीको स्रोत, वनजंगल र जमिनमा असर परिरहेको उल्लेख गर्दै उपराष्ट्रपति पुनले भन्नुभयो, “जीवनको आधारका रुपमा रहेका पानीको आपूर्ति अत्यन्त संवेदनशील विषय हो, घरायसी उपयोग, कृषि र औद्योगिक प्रयोजनमा पानीको माग बढ्दै गएकाले पानी अमूल्य छ, यसको सुरक्षामा ध्यान दिन जरुरी छ ।”
उपराष्ट्रपति पुनले संयुक्त राष्ट्रसंघले दिगो विकासका लागि निर्धारण गरेका लक्ष्यको बुँदा नं ६ मा राष्ट्रिय योजनामा ढालेर कार्यान्वयनमा ल्याउनुपर्नेमा पनि जोड दिनुभयो ।
जलवायु परिवर्तनसम्बन्धी पेरिस सम्झौता, दिगो विकासका लक्ष्य र विपद् जोखिमसम्बन्धी सेन्डाई फ्रेमवर्कका प्रावधान वातावरण विनाशको असरबाट जोगाउनका साथै मुलुकको आर्थिक सामाजिक विकासका लागि अत्यन्त महत्वपूर्ण भएको पनि उपराष्ट्रपतिले बताउनुभयो ।
उहाँले जल, वायु र विषाक्त फोहरबाट भइरहेको प्रदूषणलाई रोक्नुपर्ने, जलवायु परिवर्तनको असरबाट नेपाल अत्यन्त प्रभावित हुने मुलुकमा परेको उल्लेख गर्दै नेपालमा सम्पन्न अन्तर्राष्ट्रिय सम्मेलनले विश्वलाई नै नयाँ सन्देश दिनसक्ने विश्वास पनि गर्नुभयो ।
दक्षिण कोरियाका पूर्वप्रधानमन्त्री डा हान सुङ सूले पानी जीवनको प्रमुख आधार भएको बताउनुभयो । पानीविनाको जीवन कल्पना गर्न नसकिने बताउँदै उहाँले पानीको व्यवस्थापन अत्यन्तै चुनौतीपूर्ण रहेको बताउनुभयो ।
संयुक्त राष्ट्रसंघको हाई लेभल एक्सपर्ट एण्ड लिडर इन वाटर एण्ड डिजआस्टरका प्रमुख रहनुभएका पूर्वप्रधानमन्त्री डा हान सूङ सूले मानव सभ्यताको शुरुआत नदी किनाराबाट भएको उल्लेख गर्दै खाद्यान्न, सिँचाइ र यातायातमा पानीको बहुआयामिक उपयोगको प्रयोग व्यवस्थित हुनुपर्नेमा जोड दिनुभयो ।
उहाँले विश्वव्यापीकरण, औद्योगिकीरण, बढ्दो जनसंख्या कारण पानीको अभाव बढ्दै गएको उल्लेख गर्दै उहाँले पानी प्रदूषण रोक्न र प्रयोग व्यवस्थापनमा उचित ध्यान नपुगेकाले हरेक देशले प्राकृतिक विपत्तिको निरन्तर सामना गर्नुपरेको उल्लेख गर्नुभयो ।
पूर्वप्रधानमन्त्री डा सूले पानीको समुचित व्यवस्थापन गर्न नजान्दा कतै अभाव, कतै बाढी पहिरो, सुनामी र आँधीका समस्या उत्पन्न हुने गरेको बताउनुभयो ।
उहाँले जलवायु परिवर्तनका असर कम गर्न वातावरण संरक्षणमा ध्यान दिनुका साथै अनुकूलनका कार्यक्रम पनि साथै सञ्चालन गर्नुपर्ने बताउनुभयो ।
खानेपानी मन्त्रालयका सचिव कृष्णराज बिसी, वन तथा वातावरण मन्त्रालयका सचिव डा विश्वनाथ ओलीले नयाँ प्रविधि प्रयोग, विभिन्न परीक्षणले पानीका मुहान सुक्दै गएको वातावरण विनाश र प्रदूषण ल्याएको जलवायु परिवर्तनका नकारात्मक असरबाट बच्नका लागि सम्मेलनमा भावी योजनाका लागि सहयोग पुग्ने बताउनुभयो ।
सम्मेलन आयोजक समितिका संयोजक तथा पब्लिक हेल्थ इञ्जिनियर्स एसोसियसनका अध्यक्ष ई रामदीप साहले सीमित स्रोतको किफायती उपयोग गरी विश्वलाई सुरक्षित गर्दै सबैलाई स्वच्छ पानी उपलब्ध गराउन पानीको समुचित व्यवस्थापन गर्नुपर्नेमा जोड दिनुभयो ।
उहाँले पानीको अनावश्यक प्रयोगलाई रोकी पुनःप्रयोग गर्दै पानीको स्रोतको दिगोपना, वातावरण, आर्थिक र सामाजिक पक्षमा पारेको असरबारे सम्मेलनमा अनुभव आदानप्रदान गर्दै अगाडिका योजनामा साझेदारी गर्ने सम्मेलनको उद्देश्य रहेको बताउनुभयो ।
सम्मेलनमा १८ वटा विशेष प्रस्तुति र ११६ वटा कार्यपत्र प्रस्तुत गरी छलफल गरेर परिमार्जन गरी काडमाडाँै घोषणापत्र जारी गर्ने नेपाल इञ्जिनियर्स एसोसियसनका अध्यक्ष इन्जिनियर हरेराम श्रेष्ठले बताउनुभयो ।
वन तथा वातावरण मन्त्रालय, काठमाडौँ उपत्यका खानेपानी आपूर्ति व्यवस्थापन बोर्ड र पब्लिक हेल्थ इञ्जिनियर्स एसोसियसनको संयुक्त आयोजनामा सम्मेलन आयोजना गरिएको हो । सम्मेलनममा १५० जना जति विदेशी र ३५० जना जति नेपाली सहभागी रहेका छन् ।
