एजेन्सी, १ चैत्र । आजको डिजिटल युगमा, सायद धेरैले यी ग्याजेटहरू प्रयोग गरिरहेको छन् । घण्टौंसम्म नेटफ्लिक्स हेर्ने, कम्प्युटर वा ल्यापटपमा दिनभर काम गर्ने, भिडियो गेम खेल्ने वा मोबाइलमा गेम वा सामाजिक सञ्जाल हेर्ने कार्य भइरहेका छन् । हामी सबै हाम्रो दिनको धेरै समय स्क्रिन हेरेर बिताउँछौं। यदि तपाईलाई पनि स्क्रिन हेर्ने लत लागेको छ भने तपाईका लागि यो जान्नु पनि जरुरी छ कि तपाईको आँखाले यसको असर बेहोर्नु पर्ने हुन्छ ।
हालैको अनुसन्धानका अनुसार ७० प्रतिशत किशोरकिशोरीले आफूलाई मोबाइलको लत लागेको महसुस गरेका छन् भने ४० प्रतिशत अभिभावकले आफू पनि स्मार्टफोनबाट टाढा रहन नसक्ने विश्वास गर्छन् । फोनमा धेरै समय बिताउँदैनन् भन्ने महसुस गर्ने धेरै व्यक्तिहरू पनि छन्, तर उनीहरूले दिनभर स्मार्टफोन, कम्प्युटर, ल्यापटप, ट्याब्लेट, गेम र टिभीमा कति समय बिताउँछन् भनेर सोच्नुपर्छ।
हामीमध्ये धेरैले सुत्नुभन्दा स्क्रिन हेरेर बढी समय बिताउने गर्छौं। यो समस्या कुनै एक देशको लागि विशेष होइन, डिजिटल उपकरणहरूमा निर्भरता विश्वव्यापी समस्या हो भनेर बुझ्न सजिलो छ।
कम्प्युटर स्क्रिनको अगाडि काम गर्ने ५० प्रतिशतभन्दा बढी मानिसहरूले डिजिटल आँखा तनाव भनिने अवस्थाको अनुभव गर्छन्। डिजिटल आँखा तनावका सामान्य लक्षणहरूमा आँखा थकान, आँखा सुख्खा हुने, आँखा जल्ने वा चिलाउने, आँखा रातो हुने र टाउको दुख्ने हुन् । यी लक्षणहरू उच्च–ऊर्जा देखिने प्रकाश वा डिजिटल उपकरणहरू द्वारा उत्सर्जित “निलो प्रकाश“ को अत्यधिक जोखिमको कारणले भएको मानिन्छ।
यदि तपाइँ लगातार स्क्रिन प्रयोग गर्नुहुन्छ भने के हुन्छ?
लामो समयसम्म स्क्रिनमा हेरिरहँदा आँखामा दबाब आउन सक्छ, जसका कारण आँखा थकित हुन सक्छ ।डिजिटल उपकरणबाट निस्कने नीलो प्रकाशलाई हेर्दा कम झिम्किनेछ । स्क्रिन चलाउँदा आँखालाई फोकस गर्न गाह्रो हुन्छ।हामीले प्रायः ल्यापटप,मोबाइल वा कुनै पनि प्रकारको स्क्रिनलाई सही दुरी वा कोणमा राख्दैनौं, जसले गर्दा यसले आँखामा तनाव पनि पर्छ।यी सबै कुराले गर्दा टाउको दुख्ने, आँखा धमिलो हुने, आँखा सुख्खा हुने, घाँटी र काँधमा दुख्ने जस्ता समस्याहरू देखिने विज्ञहरुको भनाई छ ।
हाम्रो आँखालाई जहिले पनि हाइड्रेसन र पोषण चाहिन्छ, त्यसैले हाम्रा आँखा कहिलेकाहीं झिम्किन्छन्। जब तपाइँ लामो समयसम्म स्क्रिनमा हेर्नुहुन्छ, यसले तपाइँलाई कम झिम्काउन दिन्छ, जसले गर्दा तपाइँको आँखा कम झिम्काउँदा आँखा सुख्खा ह्ुन सुरु हुन्छ ।
डिजिटल आँखाबाट कसरी बच्ने ?
आँखा स्ट्रोक एक सामान्य अवस्था हो, विशेष गरी कम्प्युटर, फोन र ट्याब्लेटलगायत लामो समयसम्म डिजिटल प्रयोगको कारणले गर्दा धेरै डिजिटल स्क्रिन टाइमको असर आँखामा सजिलै पर्न सक्छ। यदि तपाइँ असुविधा कम गर्न कदम चाल्नुहुन्छ भने बेवास्ता गर्न विशेषज्ञहरु सल्लाह दिन्छन् ।
तपाईले आँखामा तनाव कम गर्न २०–२०–२० नियम पालना गर्न सक्नुहुन्छ। यस नियम अन्तर्गत, प्रत्येक २० मिनेट पछि २० सेकेन्डको ब्रेक लिनुहोस् र डिजिटल स्क्रिनलाई २० फिट टाढा राख्नुहोस्। तपाइँ आँखा ड्रपहरू पनि प्रयोग गर्न सक्नुहुन्छ। तपाईं पनि प्रयोग गर्न सक्नुहुन्छ।आँखामा तनाव कम होस् भनेर प्रकाशको ख्याल राख्नुहोस् । यसबाहेक हरेक आधा घण्टामा ५ मिनेटको ब्रेक लिँदा थकान र तनाव दुवैबाट बच्न सकिन्छ । यदि आराम नपाएमा आँखा सम्बन्धी अन्य प्रकारको समस्याबाट ग्रसित हुन सक्छ, यसका लागि चिकित्सकको सल्लाह लिनुहोस्।
