काठमाडौँ, २९ असोज : लूनकरणदास–गङ्गादेवी चौधरी साहित्यकला मन्दिरबाट राष्ट्रका ख्यातिप्राप्त चार स्रष्टा सम्मानित हुनुभएको छ । साहित्यकला मन्दिरद्वारा आज यहाँ आयोजित ३०औँ स्रष्टा–सम्मान समारोहमा इतिहास शिरोमणि बाबुराम आचार्य शोध सम्मान, नारायणगोपाल सङ्गीत सम्मान र सरस्वती सम्मानबाट राष्ट्रका ख्याति प्राप्त चार स्रष्टालाई सम्मान गरिएको हो ।
संस्थाले स्थापनाकालदेखि हरेक वर्ष व्यक्तिका नाममा दुई वटा र साहित्य कलाकी आराध्यदेवी सरस्वतीका नाममा एउटा गरी तीन वटा सम्मान प्रदान गर्दै आएको छ । इतिहास शिरोमणि बाबुराम आचार्य शोध सम्मान इतिहासको क्षेत्र, साहित्य, कला र संस्कृतिका क्षेत्रमा गहकिलो खोज–अनुसन्धान गर्ने व्यक्तिलाई प्रदान गर्दै आएको छ । यो वर्ष तन्त्र विद्याका वरिष्ठ साधक एवं प्राध्यापक विद्यानाथ उपाध्याय भट्टलाई सम्मानित हुनुभएको छ ।
त्यस्तै, साहित्यलगायत जुनसुकै सिर्जनाका विधामा विशेष योगदान पुर्याउने व्यक्तित्वलाई सरस्वती सम्मान प्रदान गर्दै आएको छ । यस वर्ष वरिष्ठ कवि डा विष्णुविभु घिमिरे र मोफसलमा बसेर साहित्य–सेवामा आबद्ध वरिष्ठ कवि तथा व्यङ्ग्यकार लक्ष्मण नेवटिया सम्मानित हुनुभएको छ ।
संस्थाले शास्त्रीय, आधुनिक र लोक–सङ्गीतका क्षेत्रमा आफ्ना सिर्जनामार्फत उल्लेख्य योगदान पुर्याउने प्रतिभालाई नारायणगोपाल सङ्गीत सम्मानद्वारा सम्मानित गर्दै आएको छ । यस वर्ष लोकगायिका एवं सङ्गीत साधिका झुमा लिम्बूलाई सम्मान गरेको छ । प्रत्येक सम्मानबाट सम्मानित व्यक्तिलाई ताम्रपत्रसहित नगद रु एक लाख ५१ हजार प्रदान गरिएको छ ।
समारोहमा संस्थाका अध्यक्ष मेघा चौधरीले सबैको सहकार्यबाट साहित्यकला मन्दिरले थप सिर्जनात्मक कार्य गर्दै जाने र तीन दशकको लामो यात्रालाई थप नयाँ ढङ्गले परिष्कृत गर्दै लैजाने बताउनुभयो । त्यस्तै संस्थाका संरक्षक वसन्त चौधरीले संस्थाले हालसम्म एक सय २० भन्दाबढी स्रष्टालाई सम्मान गर्नु नै यस संस्थाको औचित्य रहेको बताउनुभयो ।
कार्यक्रममा सामाजिक अभियन्ता तथा नायिका मनिषा कोइरालाले साहित्य, कला, सङ्गीतले समाजलाई सुसज्जित गर्नाले सबैले यसको संरक्षण गर्नुपर्ने बताउनुभयो । सम्मानित स्रष्टाकातर्फबाट व्यङ्ग्यकार नेवटियाले समाजका विसङ्गतिलाई आफ्ना रचनाबाट समाजमा ल्याउन साहित्यले ठूलो सहयोग पु¥याउने बताउँदै काठमाडौँ केन्द्रित साहित्यलाई यस संस्थाले मोफसलका साहित्यलाई पनि ध्यानमा राखेको बताउनुभयो ।
सोही समारोहमा प्रा डा उषा ठाकुरद्वारा लिखित पुस्तक ‘विचार र विश्लेषण’ र लक्ष्मण नेवटियाद्वारा लिखित ‘व्यङ्ग्यधाम’ कृति लोकार्पण भएको थियो । वरिष्ठ पत्रकार तथा समालोचक रमण घिमिरेले विचार र विश्लेषणमाथि प्रकाश पार्दै लक्ष्मीप्रसाद देवकोटा, सत्यमोहन जोशीलागायतका स्रष्टालक्षित लेखकले कलम चलाएको बताउँदै नेपाली साहित्यको अध्ययन गर्नेका लागि पठनीय रहेको बताउनुभयो ।
त्यस्तै आजै लोकापर्ण गरिएको अर्को पुुस्तक ‘व्यङ्ग्यधाम’ माथि प्रकाश पार्दै समाजका विकृति विसङ्गति, राजनीतिक विसङ्गतिविरुद्ध साहित्यका माध्यमबाट उजागर गरेको बताउनुभयो । स्व लुनकरणदास चौधरी व्यापार–व्यवसायमा अथक परिश्रम गरी चौधरी गु्रपलाई राष्ट्रिय एवं अन्तर्राष्ट्रिय जगत्मा प्रतिष्ठित र समृद्ध बनाउन कर्मयोगी व्यक्ति हुनुहुन्थ्यो ।
व्यापार–व्यवसायसँगै साहित्य, कला र संस्कृतिका क्षेत्रमा आबद्ध रहनुभएका उहाँले यस क्षेत्र र यस क्षेत्रको साधनमा लाग्ने साधक नै राष्ट्रको पहिचान बनाउने मान्यता बोकेका चौधरीको अवधारणाको जगमा स्थापित संस्था हो श्री लुनकरणदास–गङ्गादेवी चौधरी साहित्यकला मन्दिर ।
