काठमाडौं, २३ असार । सिसा चर्केका भवन । लेउ जमेका भित्ता । गोदाममा अस्तव्यस्त पुस्तक । भत्किएका भित्ता छेडेर उम्रिएका पीपल । परिवार बसाइँ सरेको घरमा जस्तै सन्नाटा छ, साझा प्रकाशनको केन्द्रीय कार्यालय पुल्चोकमा ।
एक सय पाँचवर्षे लामो र गौरवशाली इतिहास बोकेको संस्था जीवन र मरणको दोसाँधमा छ । एक समय साझाबाट पुस्तक छाप्न साहित्यकार पाण्डुलिपि बुझाएर वर्षौँ पालो पर्खिएर बस्थे । नयाँ पत्रिका दैनिकले समाचार छापेको छ ।
त्यही साझा अहिले लेखकबाट पाण्डुलिपि माग्नुपर्ने अवस्थामा पुगेको छ । साहित्यकारले साझाबाट निकालेका पुस्तक धमाधम निजी प्रकाशन गृहबाट छापिन थालेका छन् । ०६५ सम्म खातामा दुई करोडभन्दा बढी आम्दानी रहेको साझाले राष्ट्रिय सहकारी बैंकको ४ करोड ६० लाख ऋणको ब्याज तिर्न नसक्दा केन्द्रीय कार्यालय नै लिलामी हुने अवस्थामा पुगेको थियो । सरकारले ऋण र अनुदान गरी ३० करोड दिएपछि लिलामीबाट मुस्किलले जोगियो ।
सिसा चर्केका भवन । लेउ जमेका भित्ता । गोदाममा अस्तव्यस्त पुस्तक । भत्किएका भित्ता छेडेर उम्रिएको पीपल । परिवार बसाइँ सरेको घरमा सन्नाटा छाएजस्तै लाग्छ, साझा प्रकाशनको केन्द्रीय कार्यालय । एक सय पाँचवर्षे लामो र गौरवशाली इतिहास बोकेको संस्था जीवन र मरणको दोसाँधमा लडिरहेको बिरामीको हालतमा छ ।
साहित्यकार नयनराज पाण्डे साझाको चकाचौँध देख्नेमध्येका एकजना हुन् । जतिवेला उनी साहित्यमा प्रवेश गर्दै थिए, त्यसवेला साझाबाट पुस्तक छापिनु चानचुने कुरा थिएन । लेखकका लागि गर्व, आत्मसन्तुष्टि र सुखानुभूतिको विषय थियो साझाबाट पुस्तक छापिनु ।
‘स्तरीय लेखन मात्र साझाबाट छापिन्थ्यो । लेखकलाई पनि साझाबाट पुस्तक छापिएपछि मैले राम्रो लेखेछु भन्ने लाग्थ्यो । अहिले पुस्तक छापिँदा हुनेभन्दा बढी खुसी त्यसवेला साझाबाट पुस्तक छापिँदा लाग्थ्यो,’ उनी सम्झिन्छन् । कुनैवेला साझाबाट पुस्तक छाप्ने सपना बोकेर हिँड्ने पाण्डे समयक्रममा साझाको बेहाल देखेर रत्नपार्कको शान्तिवाटिकामा आमरण अनशन बसे ।
एक समय साझाबाट पुस्तक छापिने पालो पर्खिएर पाण्डुलिपि बुझाएका साहित्यकारहरू वर्षौँसम्म प्रतीक्षामा बस्थे । त्यही साझा अहिले लेखकबाट पाण्डुलिपि माग्नुपर्ने अवस्थामा पुगेको छ । साहित्यकारले साझाबाट निकालेका पुस्तक धमाधम निजी प्रकाशन गृहबाट छापिन थाले । नयाँपत्रिकाबाट
