काठमाडौ, माघ ८ । कोलस्ट्रोल कलेजो द्वारा निर्मीत बोसो हो । शरीर राम्रोसँग काम गर्नका लागि यो आवश्यक छ । हाम्रो शरीरको प्रत्येक कोषलाई बाँच्नको लागि कोलस्ट्रोल चाहिन्छ । कोलस्ट्रोल एक मोम जस्तो चिल्लो पद्धार्थ हो जुन रगत प्लाज्मा मार्फत शरीरको विभिन्न भागहरुमा पुग्छ । कोलस्ट्रोल दुई प्रकारको हुन्छ । कम घनत्वको लिपो प्रोटीन LDL र उच्च घनत्वको लिपो प्रोटीन HDL ।
मानिसहरु प्रायजसो LDL लाई नराम्रो कोलस्ट्रोल को रुपमा लिन्छन् । यदि यसको मात्रा उच्च छ भने कोषहरुमा हानीकारक रुपमा भेला गर्न सुरु गर्दछ । यो कोरोनरी हृदय रोग र स्टोकको सबैभन्दा ठुलो रोगको कारण हो । एचडिल राम्रो कोलस्ट्रोल मानिन्छ । विज्ञहरु विश्वास गर्छन् कि यसले कोरोनरी हृदय रोग र स्टोकलाई रोक्छ । एचडिएलले कोलस्ट्रोल कोषिकाबाट टाढा कलेजोमा विच्छेद हुन्छ वा फोहोर पद्धार्थ साथ शरीरबाट बाहिर फालिन्छ
कोलस्ट्रोलका सामान्य स्तर के हो ?
मानव रगतमा कोलस्ट्रोलको स्तर प्रति लिटर ३.६ मिलीलिटर देखि ८.८ मिलिलिटर प्रति लिटर हो । कोलस्ट्रोलको प्रति लिटर मिलिलिटरलाई उच्च मानिन्छ । प्रति लिटर ७.८ भन्दा माथीको कोलस्टोल लाई अत्यधिक उच्च कोलस्ट्रोलको स्तर भनिन्छ ।यसको उच्च स्तरले ह्दय घात र स्टोकको जोखिमलाई बढाउँदछ ।
कोलस्ट्रोलको स्किनिंग परिक्षण
कोलस्ट्रोल स्क्रिनिंग परिक्षणले रगतमा दुवै HDL र LDL स्तरहरुको परिक्षण गर्दछ । कोलस्ट्रोल स्क्रिनिंग २० वर्षको हुनु पर्दछ । यो परिक्षण प्रत्येक पाँच वर्षमा एक पटक गर्नुहोस् तर यदी परिक्षणले रगत कोलस्ट्रोलको स्तर सामान्य भन्दा बढी छ भने वा तपाईको परिवारमा हृदय रोगको पारिवारीक इतिहास छ भने देखाउँदछ भने तब डाक्टरले प्रत्येक २ वा महिनामा परिक्षण सिफारिस गर्न सक्दछ ।
कोलस्ट्रोल खराब मात्र होइन्कोलस्ट्रोल हाम्रो रगतको महत्वपुर्ण अंश हो किनकी यसले धेरै लाभदायक हर्मोनको स्रावमा सहयोग गर्दछ । कम कोलस्ट्रोलको स्तर भएकाहरुलाई पनि प्रतिरक्षा प्रणालीसँग सम्बन्धित धेरै समस्याहरु ह्ुन्छन् र संक्रमणको जोखिम बढी हुन्छन् । कोलस्ट्रोलले ब्याक्टेरीयाहरुबाट उत्पादीत विषलाई सोस्न स्पञ्जको रुपमा काम गर्छ । कोलस्ट्रोल दिमागको कामको लागी पनि धेरै महत्वपुर्ण हुन्छ । अल्जाइमरबाट पिडीत व्यक्तिहरुको दिमागमा कोलस्ट्रोलको मात्रा उच्च हुन्छ ।
कोलस्ट्रोलको कार्य ः
कोलस्ट्रोलले कोषहरुको बाहिरी तहलाई बनाउँछ र त्यसलाई कायम राख्छ ।
यो एड्रेनल ग्रन्थिद्वारा स्नेप गरिएको हर्मोन कार्टिस्टोल,एल्डोस्सटेरोन,आदीको स्रावको लागि आवश्यक छ ।
यसले सुर्यको किरणलाई भिटामिन डी मा रुपान्तरण गर्न पनि महत्वपु्र्ण भुमिका खेल्छ ।
यो कोलस्ट्रोल फ्याट घुलनशिल भिटामिन (ए, डी, ई र के) को मेटाबोलिजमको लागि पनि आवश्यक छ ।
कसरी हुन्छ त नियन्त्रण
चिया ः चियामा पाइने क्याटेचिनले कोलस्ट्रोलको स्तर कम गर्दछ । हरियो चियामा परम्परागत कालो चिया भन्दा उच्च सामाग्री छ ।
नाशपातीः ताजा नाशपातीमा उच्च पेक्टिन सामाग्री हुन्छ । यसलाई शरीरबाट हटाउँछ । यस बाहेक प्रेक्टिन केरा, सुन्तला र स्याउमा पनि पाइन्छ ।
कसलाई धेरै खतरा हुन्छ त
यदी तपाईको परिवारमा वा नजिकका आफन्तहरु कोरोनरी हृदय रोग वा स्ट्रोकबाट ग्रस्त छन् भने तपाईलाई उच्च कोलस्ट्रोल हुने सम्भावना हुन्छ ।
कोलस्ट्रोलको स्तर मधुमेह, उच्च रक्तचाप , मिर्गौला रोग, कलेजो रोग र हाइपर थाइरोइडिज्मबाट पिडीत व्यक्तिहरुमा पनि भेटिन्छ ।
पुरुषमा कोलस्ट्रोलको मात्रा महिलाहरु भन्दा बढी हुन्छ ।
नियन्त्रणका उपायहरु
फलफुल, तरकारीहरु पुरै अन्नहरु अधिक खानुपर्छ ।
संतृप्त फ्याट खाद्य पद्धार्थको उपभोग नगर्नुहोस् ।
धेरै निद्रा प्राप्त गर्नुहोस् ।
धुम्रपान र मद्यपानबाट जोगिनुहोस ।
अत्यधिक फाइबर युक्त खाना खानुहोस् ।
