नेपाली काँग्रेसका केन्द्रीय सदस्य तथा प्रभावशाली नेता रामहरि खतिवडाले आफ्नो पार्टीका सभापति शेरबहादुर देउवाले गुटको नभई जुटको राजनीति गर्ने दाबी गरेका छन् । आज (बुधबार) विहान नेपाली रेडियो नेटवर्कको कार्यक्रम ‘नेपाली बहस’मा पत्रकार ऋषि धमलासँग बोल्दै उनले यस्तो दाबी गरेका हुन् ।
कुराकानीका क्रममा खतिवडाले भने ‘उहाँले गुटको राजनीति गर्नुहुँदैन भन्ने मलाई विस्वास रहेको छ किनभने उहाँसँग दुई पटक सभापतिमा हारेको अनुभव पनि रहेको छ भने दुई पटक जितेको अनुभव पनि रहेको छ । अब उहाँ तेस्रो पटक सभापति हुनेपनि होइन् । अनि उहाँले के लागी गुटको राजनीति गर्न पर्ने जरुरी छ र ? म सबैको सभापति हो भनेर उहाँले पहिलो दिन नै भन्नुभएको छ’।
साथै, उनले अहिलेको अवस्थामा नेपाली राजनीतिको मियो जताबाट जे गरेपनि नेपाली काँग्रेसकै वरिपरि घुमिरहेको बताएका थिए । प्रस्तुत छ नेता खतिवडासँग पत्रकार धमलाले गरेको कुराकानीको सम्पादित अंश:
देशको राजनीति कता जाँदैछ ? नेपाली काँग्रेस कहाँ जाँदैछ ? सभापति शेरबहादुर देउवाले के गर्दै हुनुहुन्छ ?
अहिलेको अवस्थामा नेपाली राजनीतिको मियो जताबाट जे गरेपनि नेपाली काँग्रेसकै वरिपरि घुमिरहेको देखिएको छ । भर्खर हामीले महाधिवेशन सम्पन्न गरेका छौं । काँग्रेसले महाधिवेशन गर्नै सक्दैन् भन्नेलाई एउटा गतिलो जवाफ गएको छ । वडादेखि केन्द्रसम्म चुनावको माध्यमबाट योग्य मान्छेहरु आउनुभएको छ । संविधानअनुसार प्रदेशमा प्रतिनिधित्व गराउने पहिलो पार्टी भएको छ । संविधान र विधानअनुसार काँग्रेसले आजसम्म महाधिवेशन सम्पन्न गरेको छ । जुन अधिवेशनबाट ७० प्रतिशत भन्दा बढी युवा साथीहरु केन्द,्र प्रदेश र जिल्लामा प्रतिनिधित्व गरेर आएका छन् । साथै, पुरानो नेतृत्वलाई पनि सम्मान गर्ने वातावरण भएको छ । त्यसैले अहिलेको अवस्था राम्रो रहेको छ । खुसीकै कुरा रहेको छ ।
तपाईंले यसो भनिरहँदा, हिजो डा.शेखर कोइरालाले आफु निकटका मान्छेलाई बोलाएर शेरबहादुर देउवाले हाम्रो अस्तित्व स्विकार गर्नुभएन्, अब हामी चुप लागेर बस्दैनौं भन्नुभएको छ ?
म डा. शेखर कोइरालाको सक्रियतालाई सम्मान गर्न चाहन्छु र उहाँको पार्टीप्रतिको लगानी र इमानदारिताप्रति धन्यवाद प्रकट गर्न चाहन्छु । चुनावमा हार÷जित हुन्छ, तर हाम्रो एउटा सुःखद पक्ष के छ भने– ‘हाम्रो विभेदहरु चुनाव पछाडी बन्द हुन्छन् । चुवान पछाडी एकताको सन्देश लिएर हामी अगाडी बढ्छौं’ । मनोनितको कुरामा उहाँहरुको केहिँ असन्तुष्टि भएको कुरा मैले बुझेको छु । धेरै योग्य साथीहरु चुनावमा भाग लिँदा पराजित हुनुभएको छ । तर, पार्टी भित्र एउटा सन्देश गएको छ । पार्टी सभापति शेरबहादुर देउवाको पक्षमा एउटा उपसभापति र सहमहामन्त्री मात्र हुनुहुन्छ । यस हिसाबमा मतदाताहरुले सबैलाई ब्यालेन्स गर्नुभएको छ, यसलाई सबैले सम्मान गर्नुपर्छ ।
१३ जना केन्द्रीय सदस्य मनोनित गर्दा एकजना पनि शेखर कोइराला पक्षको परेनन्, शेरबहादुर देउवाले सम्मान गरेको खोइ त ?
यहाँ कुन समूहको परे वा कुन समूहको परेनन् भन्ने होइन् । रामचन्द्र पौडेल पनि सबैको साझा नेता हो । उहाँलाई पाखा लगाएर राजनीति गर्नु हुँदैन् । उहाँलाई पनि साथमा लिएर जानुपर्छ । प्रकाशमान सिंह, बिमलेन्द्र निधि, कृष्ण सिटौला, सुजता कोइराला जस्ता साथीहरु पनि हुनुहुन्छ । अहिलेको १४औं महाधिवेशनमा नुना कोइरालाका छोरा, गिरिजा प्रसाद कोइरालको छोरी, गणेशमान सिंहको छोरा अनि महेन्द्र नारायण जिका छोराहरुले हार्नुभएको छ । त्यसैले यी सबै नेताहरुलाई ल्याउन पर्ने आवस्यकता रहेको थियो । उहाँहरुलाई ल्याएकोमा त उहाँले पनि विरोध गर्नुभएको छैन् । सबैलाई मिलाउनुपर्दा शेरबहादुरजीलाई पनि गाह्रो भएको होला । अबका दिनमा शेरबहादुर देउवाले गुटको आधारमा होइन, जुटको आधारमा राजनीति गर्नुपर्छ ।
तपाईंले यसो भनिरहँदा हिजो डा. शेखर कोइरालाले शेरबहादुरजीले प्रतिशोध साध्न लाग्नुभया, उहाँले अहिले देखिनै गुटको राजनीति गर्न थाल्नुभयो, डा. मिनेन्द्र रिजाल र डा.चन्द्र भण्डारी जस्ता नेतालाई ल्याउनु पर्दैन् भनेर प्रश्न उठाउनुभएको छ । यस विषयमा तपाईंको धारण के हो ?
अब अझैपनि मनोनित गर्न बाँकी नै रहेको छ । शेरबहादुरजीलाई पनि गाह्रो नै छ । तर, योग्य मान्छे ल्याउने हो, नल्याउने भन्ने होइन् । पार्टीलाई आवस्यकता पर्ने साथीहरु आउनुहुन्छ । उहाँले गुटको राजनीति गर्नुहुँदैन भन्ने मलाई विस्वास रहेको छ किनभने उहाँसँग दुई पटक सभापतिमा हारेको अनुभव पनि रहेको छ भने दुई पटक जितेको अनुभव पनि रहेको छ । अब उहाँ तेस्रो पटक सभापति हुनेपनि होइन् । अनि उहाँले के लागी गुटको राजनीति गर्न पर्ने जरुरी छ र ? म सबैको सभापति हो भनेर उहाँले पहिलो दिन नै भन्नुभएको छ । सरकारमा पनि हामी नै रहेका छौं । यो समयमा महाधिवेशन सम्पन्न गरेर युवा साथीहरु आउनुभएको छ । निर्वाचन पनि आउँदै छ, यो समयमा युवाहरुको साथमा पार्टी अगाडी आउनुपर्ने बेला छैन् । हामीले एकताको सन्देश दिने बेला भएको छ । तेरो र मेरो भन्दापनि हामीले हाम्रो र राम्रो मान्छे ल्याएर काम गर्नुपर्छ । त्यसैले मलाई लाग्छ उहाँले यो सभापतिकालमा गुटको राजनीति अन्त्य गर्नुहुनेछ । उहाँले सबैलाई साथमा लिएर जानुहुनेछ । त्यसैले डा.शेखर कोइरालाले पनि उहाँलाई साथ दिनुहुनेछ र अबको भविष्य भनेको उहाँकै हो, हामी सबैको हो ।
तपाईंले यसो भनिरहदा शेरबहादुर देउवा सभापतिमा विजयी भएपछि शेखरजीलाई एक पटक पनि सम्पर्क गर्नुभएको छैन्, उहाँले आफ्ना मान्छेलाई मात्र मनोनयन गर्नुहुन्छ । अनि गुटको अन्त्य गर्नुहुन्छ भनेर कसरी पत्याउने ?
उहाँले शेखरजीसँग सम्पर्क गर्नुभएको छैन् भने उहाँले सबैसँग सल्लाह गर्नुपर्छ भन्ने मेरो भनाई हो । मैले गुटको अन्त्य गर्न सकिन भने, राम्रो काम गर्न सकिन नेपाली जनताले मलाई धिक्कारछन् भन्ने उहाँले सोच्न्पर्छ । जनताले नेपाली काँग्रेसलाई जिम्मेवारी दिएका छन् । आगामी दिनमा सबैको पार्टी काँग्रेस हो भन्ने हिसाबमा मिलाउन जरुरी छ ।
तर, काँग्रेसका नेताहरुको छाती सानो, आलोचना सुन्नै चाहदैनन् भन्छन् ?
छाती ठूलो बनाउन पर्छ । हामीले राम्रा र नराम्रा सबै कुरा सुन्नुपर्छ । नराम्रा कुरालाई पनि ग्रहण गरेर सुधार गर्नुपर्छ । हाम्रा कमिकमजोरी औल्याउने काम तपाईंहरुले नै गर्ने हो ।
बतास समूहले दरबार क्षेत्रमा गएर रेष्टुरेन्ट बनाउन लागेको छ । यस विषयमा तपाईं के भन्नुहुन्छ ?
कसले बनाउन लाग्यो भन्दापनि, कसले दियो भन्ने कुरा हो । उहाँको सादगी जिवन छ भनेर बाहिर जुन प्रकारले चर्चा हुनेगर्छ । म उहाँ प्रति घोर आपत्ती प्रकट गर्न चाहन्छु । त्यो काम अहिलेको सरकारले रोक्ने काम गरेको छ । म यो सरकारलाई धन्यवाद दिन चाहन्छु । अबका दिनमा यति र ओम्नीका कुरा पनि अगाडी बढाउनु पर्छ । बोलेर मात्र हुँदैन् । चार वर्षसम्म हामीले संसदमा जुन कुरा उठाएका छौं । अबको दिनमा हामीले उठाएका विषयमा छानबिन गर्न जरुरी छ । त्यसपछि मात्र जनताले हामीलाई धन्यवाद भन्नेछन् । जोसुकैले गरेपनि यो सरकारले भ्रष्टचारको भण्डाफोर गर्नुपर्छ ।
शेरबहादुर देउवाले शेखर कोइरालालाई २०औं वरियतामा राख्नुभएको छ । यो उहाँमाथिको अन्याय होइन् र ?
मर्यादाको कुरामा केही कुराहरु मिलेका छैनन् । त्यसमा हामीले पनि केन्द्रीय समितीमा उठाएका छौं । त्यसका लागी एउटा कमिटी बन्छ र त्यो कमिटीले यी कुराहरु मिलाउने छन् । सबै नेताहरुको उचीत सम्मान हुन्छ भन्ने मलाई विस्वास छ । अबपनि हामीले ठूलो छाती बनाउन सकेनौं भने जनताले हामीलाई विस्वास गर्ने छैनन् । त्यसैले हामीले अब ठूलो छाती बनाएर अगाडी बढ्नुपर्ने अवस्था रहेको छ । म तपाईलाई विस्वास दिलाउछु, केही समयमा यो कुरा मिल्नेछ र पार्टीका सबै साथीहरु एकतावद्द भएर अगाडी बढ्नुहुनेछ भन्ने कुरामा विस्वस्त छु ।
