एजेन्सी, ४ फागुन । दक्षिण एसियाको टापु मुलुक श्रीलंका । बलियो अर्थतन्त्र रहेको श्रीलंका अहिले चिनियाँ ऋणका कारण खतरामा परेको छ। कोरोना महामारीले थलिएको अर्थतन्त्रका बीच श्रीलंकाले चीनबाट लिएको ऋण भुक्तान गर्नुपर्ने भएका कारण संकट सिर्जना भएको हो।
श्रीलंकाको आर्थिक संकटलाई समाधान गर्नका लागि अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोषलाई आग्रह गर्ने र ऋण भूक्तानीका लागि एसियाका शीर्ष बोन्ड जारीकर्ताहरुले सहयोग गर्ने अपेक्षा गरिएको छ। दक्षिण एसियाली टापु मुलुक श्रीलंकाले सन् २०१९ मा ठूलो कर कटौती र महामारीको समयमा पर्यटनमा भएको नोक्सानीपछि मूल्याङ्कन घटाउने क्यास्केडपछि संकटमा फसेको थियो। यससँगै श्रीलंका विश्वव्यापी बजारहरू ट्याप गर्न असमर्थ छ।
विश्व बैंकका अनुसार श्रीलंकाले कुल ४५ बिलियन अमेरिकी डलरको दीर्घकालीन ऋणमा १५ अर्ब डलरको ऋण भूक्तान गर्नुपर्ने छ। जसमा धेरैजसो डलरको रूपमा रहेको छ। श्रीलंकाले यस वर्ष ब्याज र सावाँ गरी करिब सात बिलियन अमेरिकी डलर चुक्ता गर्न आवश्यक छ। तर, उक्त मुलुकको विदेशी मुद्रा सञ्चिति तीन बिलियन अमेरिकी डलर भन्दा कममा झरेको छ।
श्रीलंका सरकारको अर्को ठूलो चुनौती भनेको जुलाईमा हुने एक बिलियन अमेरिकी डलरको ऋणपत्र भुक्तानी हो। यदि यो तिर्न असफल भयो भने श्रीलंका महामारीपछि यसको ऋणमा डिफल्टमा सुरिनाम, बेलीज, जाम्बिया, र इक्वेडर लगायत देशहरूमा सामेल हुनेछ।
श्रीलंकाका अर्थमन्त्री बसिल राजापाक्षेले गत महिना फाइनान्सियल टाइम्सलाई देशले पूर्वनिर्धारित जोखिमबाट बच्न सबै विकल्पहरू प्रयास गरिरहेको बताएका थिए। तर यसको डलर डिनोमिनेटेड बन्डहरू लगभग अंकित मूल्यको आधामा व्यापार गर्दै छन्।
करिब एक दशकभन्दा अघि पनि श्रीलंका बोन्ड मार्केटमा फसेको थियो। श्रीलंकाले सबैभन्दा बढी ऋण चीनबाट लिएको थियो। तर, उक्त रकम भूक्तान गर्न असफल हुँदै गएपछि थप संकटमा फस्दै गएको हो। राष्ट्रपति गातावे राजापाक्षले मुलुकमा पर्यटकहरुको आकर्षण बढाएर निर्यात वृद्धि गर्दै आर्थिक संकट समाधान गर्ने दाबी गरेका छन्। तर, धेरै लगानीकर्ताहरुले भने यसलाई अव्यवहारिक बताएका छन्।
यसअघि श्रीलंकाले चीनको ऋण भुक्तान गर्नका लागि भारतबाट सहयोग लिएको थियो। भारतले श्रीलंकालाई एक बिलियन अमेरिकी डलर सहयोग गरेको थियो। श्रीलंकाका बढेको चिनियाँ उपस्थितिले पनि मुलुकलाई थप संकटमा फसाएको अर्थशास्त्रीहरुले बताइरहेका छन्।
