काठमाडौं, १८ चैत्र । कोरोना महामारीलाई कारण देखाउँदै साढे दुई वर्षसम्म उत्तरी नाका ठप्पप्रायः पारेको चीनले अझै सहज बनाएको छैन । यसलाई कतिपयले नाकाबन्दी भनिरहेका छन् ।चीनले पछिल्लो समय बीआरआई परियोजनालाई अघि बढाउन खोजिरहेको छ। यसतर्र्फ देशभित्र र बाहिर समेत चासो देखिएको छ ।
सन् २०२० देखि नेपाल–चीन सीमा बन्द जस्तै हुँदा काठमाडौंको चीनसँगको व्यापार र अर्थतन्त्रमा असर परेको भन्दै विज्ञहरूले दुवै देशको भूराजनीतिक र रणनीतिक हितमा प्रश्न उठाएका छन्।
बीआरआई र नेपाल चाइना रिलेसनसमा बिहीबार सामाजिक समावेशीकरण तथा संघीयता केन्द्रले काठमाडौंमा आयोजना गरेको गोष्ठीमा विज्ञहरूले चीन–नेपाल सम्बन्ध मित्रतामा आधारित छ कि व्यापारिक साझेदारमा आधारित छ भन्ने प्रश्न गरेका हुन्।
कार्यक्रममा कूटनीतिज्ञ, बुद्धिजीवि, पत्रकार तथा पत्रकार, विभिन्न क्षेत्रका विद्वानसहित ८० जनाको सहभागिता रहेको सञ्चारमाध्यमले जनाएका छन्। उक्त गोष्ठी चिनियाँ विदेशमन्त्री वाङ यीको आसन्न भ्रमणका क्रममा आयोजना गरिएको हो।
गोष्ठीमा तीनवटा मुख्य विषयमा तीनवटा छुट्टाछुट्टै प्यानलबाट छलफल भएको थियो। बिआरआई र भूराजनीतिः जोखिम र अवसर, नेपाल–चीन अन्तरदेशीय सम्बन्ध र नेपाल–चीन व्यापार, पारवहन र यातायातका विषयवस्तुहरू रहेका थिए। यस विषयमा अजय भद्र खनाल, अर्पण गेलाल र श्रद्धा घिमिरेले आफ्नो अनुसन्धान प्रतिवेदन प्रस्तुत गरेका थिए।
पहिलो प्यानलले नेपालमा आगामी महाशक्ति प्रतिद्वन्द्वको प्रभावलाई जोड दियो र चिनियाँ विदेशमन्त्री वाङ यीको भ्रमणलाई पनि त्यही दृष्टिले हेरेको थियो।
यसबाहेक, प्यानलले वाशिंगटन र बेइजिङले अभ्यास गरिरहेको कूटनीतिको विरोधाभासी मोडेलहरूसम्बन्धी उनीहरूको एकअर्काप्रतिको विरोधबारे छलफल गरेका थिए। जसमा चीनले नेपाललाई बीआरआई लादेर ऋणको पासोमा फसाउन खोजेको भन्दै चर्को ऋणमा उक्त परियोजना अघि बढाउन नहुने सुझाव दिएका थिए।
परराष्ट्रमन्त्री वाङले आफ्ना नेपाली समकक्षी डा। नारायण खड्कासँग द्विपक्षीय वार्ता गर्नुका साथै राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारी, प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवा, पूर्वप्रधानमन्त्री तथा प्रमुख नेता केपी शर्मा ओली र पुष्पकमल दाहालसँग पनि वार्ता गर्ने बताइएको छ। कमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ परराष्ट्र मन्त्रालयले जारी गरेको प्रेस विज्ञप्तिमा भनिएको छ।
पूर्वी नेपालको झापा जिल्लामा हालै बेल्ट एण्ड रोड इनिसिएटिभ (बिआरआई) परियोजनाको चर्को विरोधमा नेपालमा चिनियाँ परियोजना र लगानीप्रति जनतामा असन्तुष्टि र आशंका बढ्दै गएको छ।
चिनियाँ अधिकारीहरूले काठमाडौंमा वाङको मुख्य एजेन्डा बेइजिङको भूराजनीतिक र सुरक्षा चुनौतीहरूको पुनस् मूल्याङ्कन गर्नु रहेको र चीनले नेपालमा अब कसरी सुरक्षित महसुस हुने भन्ने रणनीति बनाउनका लागि भएको बताइएको छ।
