एजेन्सी, २१ असार । काबुल नजिकैको एक प्राचीन बौद्ध सहर सदाको लागि लोप हुने खतरा रहेको छ। मिडिया रिपोर्टहरूका अनुसार यो सहर विश्वको सबैभन्दा ठूलो तामाको भण्डारमध्ये एक हो। यसलाई चीनले आफ्नो कब्जामा पार्ने र सहरलाई विस्थापित गर्ने रणनीति लिएको छ।
रिपोर्टका अनुसार मेस आइनाक हेलेनिस्टिक र भारतीय संस्कृतिको संगममा अवस्थित छ। यो कुनै समय तामाको निकासी र व्यापार वरिपरि संगठित एक विशाल सहर हो। रिपोर्टका अनुसार मेस ऐनाक क्षेत्रमा १०० एकड जमिनमा बुद्ध गुम्बा, घर, ४०० भन्दा बढी बुद्धका मूर्ति, स्तूप र बजार क्षेत्र रहेको छ ।
यसमा कांस्य युगबाट बरामद गरिएका कलाकृतिहरू छन् र तीमध्ये केही तीन हजार वर्षभन्दा अघिका छन्। नोभेम्बर २००७ मा चाइना मेटलर्जिकल ग्रुप ९एमसीसी० लाई ३ अर्ब अमेरिकी डलरमा तामा खानीका लागि ३० वर्षको भाडामा दिइएको थियो।
पन्ध्र वर्ष पछि, खानी अझै अवस्थित छैन । असुरक्षा र बेइजिङ र काबुल बीचको सम्झौताको वित्तीय सर्तहरूमा असहमतिले ढिलाइ भएको छ। रिपोर्टहरू अनुसार, परियोजना एक पटक फेरि दुवै पक्षको प्राथमिकतामा छ। यी सबै ऐतिहासिक सामग्री उत्खनन्को प्रयासले विनाशको खतरा सिर्जना गरेको छ। धेरै विज्ञहरूले चिनियाँ खानी कम्पनीलाई बामियानका बुद्ध नष्ट गर्नेहरूसँग तुलना गरिरहेका छन्।
आसन्न खतराको बाबजुद अफगानिस्तानको नयाँ तालिबान सरकार र चीनको राज्यको स्वामित्वमा रहेको एमसीसी र यसको सार्वजनिक रूपमा सूचीबद्ध सहायक मेटलर्जिकल कर्पोरेशन अफ चाइनाबीच मेस आयनाक लोगर तामा परियोजनामा खानी गतिविधि पुनस् सुरु गर्ने सम्बन्धमा वार्ता भइरहेको छ।
तालिवान सदस्यका अनुसार वार्ता लगभग सकिएको छ। तालिबानले खानी र काबुललाई आपूर्ति गर्नको लागि पावर स्टेशन र पाकिस्तानलाई रेलमार्ग निर्माण गर्ने सम्झौतालाई सम्मान गर्न माग गरिरहेका छन्। तिनीहरूले तामालाई स्थानीय रूपमा अफगान कार्यबलसँग प्रशोधन गर्न पनि जोड दिन्छन्।
