एजेन्सी, २७ कात्तिक । लगातार भोक नलाग्ने वा खानमा रुचि नलाग्ने धेरै रोगहरूको लक्षण हो। कहिलेकाहीँ खाना खान मन नलाग्नु फरक कुरा हो। तर यदि यो समस्याले तपाईलाई दिनहुँ सताउन थाल्छ भने यसलाई बेवास्ता गर्नु हुँदैन।
एनोरेक्सिया नर्वोसा
तौल बढ्ने चिन्ताका कारण कतिपय मानिस एनोरेक्सिया नर्भोसाको सिकार हुने डा तोमर बताउँछन् । यस्तो अवस्थामा भोक नलाग्ने, मुटुको धड्कन बढ्ने, खाना खान मन नलाग्ने, शरीर दुख्ने र सधैँ थकान महसुस हुने ।
बुलिमिया नर्वोसा
बुलिमिया नर्भोसामा, व्यक्तिले अत्यधिक खान्छ र सधैं आफ्नो वजनको बारेमा चिन्तित हुन्छ। यस्ता मानिसहरु खानपानमा धेरै पटक परित्याग गर्छन् तर तौल घट्दैन न त खानपानमा नियन्त्रण नै रहन्छ । एनोरेक्सिया र बुलिमिया सामान्यतया ज्ञछ वर्षको उमेरमा सुरु हुन्छ।
भाइरल ग्यास्ट्रोएन्टेराइटिस
भोक नलाग्ने एउटा कारण भाइरल ग्यास्ट्रोएन्टेराइटिस पनि हो । यो पेट र आन्द्रा सम्बन्धित समस्या हो। यसमा भाइरल इन्फेक्सनका कारण पेटमा जलन हुने र ग्यास्ट्रिकको समस्या हुने गर्छ । खानपान बाहेक शरीर दुख्ने, लगातार तौल घट्ने, छालाको समस्या र मलद्वारबाट रक्तश्राव हुने जस्ता समस्या पनि यो रोगका लक्षण हुन् ।
तनाव
दैनिक दिनचर्या धेरै व्यस्त र थकाइदायक हुन्छ, जसका कारण तनाव र डिप्रेशन हुन्छ, त्यसपछि यसले भोकलाई पनि असर गर्न सक्छ । यसको अर्थ भोक र तनावसँग सीधा सम्बन्ध छ। यस्तो अवस्थामा निन्द्रा नलाग्ने, सधैं थकाइ लाग्ने, रक्तचापमा उतारचढाव जस्ता अन्य समस्या हुन सक्छन् । यदि त्यहाँ तनाव र अवसाद छ भने, यसले भोकलाई असर गर्न सक्छ।
अवसाद विकार
मेजर डिप्रेसिभ डिसअर्डर डिप्रेसनको अवस्था हो जुन मूडमा द्रुत परिवर्तनहरू द्वारा विशेषता हुन्छ। यसले भोकलाई पनि असर गर्छ। यस्तो अवस्थामा मूडमा तीव्र परिवर्तन, तौल घट्ने, थकान, घबराहट र भोक नलाग्ने समस्या हुनसक्छ ।
फ्लू अर्थात् इन्फ्लुएन्जा
फ्लू अर्थात इन्फ्लुएन्जाको समयमा भोक कम हुन्छ। यो रोग इन्फ्लुएन्जा भाइरसको कारणले हुन्छ जसमा श्वासप्रश्वास प्रणालीमा भाइरल संक्रमण हुन्छ। भोक नलाग्ने बाहेक श्वासप्रश्वासमा समस्या, अत्याधिक पसिना आउने जस्ता समस्या पनि हुन्छन् ।
कलेजो समस्या
कलेजोको क्षतिको कारण पनि कलेजो फेल हुन सक्छ। उपचार गरिएन भने भोक कम हुन्छ, जसका कारण तौल घट्दै जान्छ । यस्तो अवस्थामा, बिरामी धेरै कमजोर हुँदा, तिनीहरूलाई शिरा मार्फत पोषक तत्व दिइन्छ।
क्षयरोग
भोक नलाग्ने र तौल लगातार घट्दै गएमा यो क्षयरोगको लक्षण हुन सक्छ। भोक नलाग्ने वा खान अनिच्छा क्षयरोगको प्रारम्भिक लक्षण हुन सक्छ।
दिनभरि तनाव, रातमा निन्द्राको कमी भोक नलाग्ने कारण हुन सक्छ। राम्रोसँग नखाँदा शरीरमा कमजोरी हुन सक्छ । केही बानीहरू अपनाएर भोक बढाउन सकिन्छ।
भोक बढाउन खाली पेटमा धनियाको पातको रस पिउनुहोस्।
शरीरको पहिलो आवश्यकता भनेको खाना हो । खानाले हामीलाई काम गर्ने शक्ति र पोषण दिन्छ। स्वस्थ रहनको लागि सही खानपान आवश्यक छ तर तनावपूर्ण जीवनशैलीले खाने बानीलाई बिगारेको छ । सही खाना नखाँदा शरीरमा पोषणको कमी हुन सक्छ। यसले भोक नलाग्ने समस्या निम्त्याउन सक्छ । सही मात्रामा खाना नखाँदा कमजोरी, थकान र पोषक तत्वको कमी हुन्छ। कमजोर शरीरलाई रोगले घेरेको हुन्छ । स्वस्थ रहनका लागि राम्रो आहार लिनु आवश्यक छ । भोक नलाग्नु शरीरमा हर्मोनल असन्तुलन र पेटको रोगको संकेत हुन सक्छ। भोक नलाग्दा कस्ता समस्याहरू आउन सक्छन् र त्यसबाट कसरी छुटकारा पाउन सकिन्छ जान्नुहोस्।
हार्मोनल असंतुलन
खाना पचाउनदेखि ऊर्जा प्रदान गर्ने सबै कुरामा हर्मोनले भूमिका खेल्छ। हर्मोनले भोकलाई नियन्त्रण गर्छ। यस्तो अवस्थामा हर्मोनको असन्तुलनले भोक नलाग्ने गर्छ ।
तनाव र पुरानो रोगहरु
मानसिक तनावले भोक कम गर्छ । कामको तनाव र कामको बोझ भोक नलाग्ने मुख्य कारण हुन्। यसबाट मानसिक र शारीरिक स्वास्थ्यमा नराम्रो असर परेको छ । पुरानो रोग र तिनको औषधिले शरीरमा नकारात्मक प्रभाव पार्छ।
भोक बढाउने टिप्स
पेटको रोगले भोक कम गर्छ। यस्तो अवस्थामा दालचीनी, कालो मिर्च, पुदिना र अजवाइन जस्ता मसलाले भोक बढाउन मद्दत गर्छ। तपाईं तिनीहरूलाई कुनै पनि खानामा उपभोग गर्न सक्नुहुन्छ। धनियाले ग्यास्ट्रिक इन्जाइम बढाउँछ, जसले पाचन सुधार गर्छ र भोक बढाउँछ। खाली पेटमा धनियाको पातको रस पिउनाले अपचको समस्या समाधान हुन्छ र भोक बढाउन मद्दत गर्छ। अदुवा भोक बढाउनको लागि एक रामबाण उपाय हो। धनियाको दाना र अदुवाको धूलो पानीमा राम्ररी उमालेर यसको रस पिउँदा भोक बढ्छ ।
(भारतीय समाचार एजेन्सी दैनिक भाष्करले जनरल फिजिसियन डा अनिल तोमरसँग गरिएको कुराकानीमा आधारित)
