टोकियो, ९ असोज । जापानमा आगामी शुक्रबार हुने निर्वाचनले पहिलो महिला र सबैभन्दा कान्छो प्रधानमन्त्री पाउने सम्भावनासहित पार्टीको नेता चयनमा जापानको सत्तारुढ दल लिबरल डेमोक्रयााटिक पार्टी (एलडिपी) जुटेको छ ।
यस वर्षको सुरुमा आर्थिक घोटालाको आरोपमा एलडिपीको लामो समयदेखिको शक्तिशाली गठबन्धन विभाजन भएपछि हुन लागेको प्रधानमन्त्रीको लागि नौ जना उम्मेदवार चुनावी मैदानमा देखिएका छन् ।
कन्जरभेटिभ एलडिपीसँग संसदीय बहुमत रहेकोले उक्त पार्टीको नेता विजय हुने व्यक्ति नै जापानको प्रधानमन्त्री बन्ने निश्चित छ र सम्भवतः उनीहरूले आफ्नो जनादेश प्राप्त गर्न मध्यावधि चुनावको घोषणा गर्नेछन्।
पूर्व रक्षामन्त्री शिगेरु इशिबा, लोकप्रिय पूर्वप्रधानमन्त्रीका छोरा ४३ वर्षीय शिन्जिरो कोइजुमी र महिला उम्मेदवार साना ताकाइची चुनावी प्रतिस्पर्धामा अगाडि रहेका छन् ।
बढ्दो आक्रामक चीन, उसको रूससँगको गहिरो रक्षा सम्बन्धदेखि उत्तर कोरियाको प्रतिबन्धित क्षेप्यास्त्र परीक्षणसम्मका चुनौतीबीच निर्वाचनबाट जसले नेतृत्व पाएपनि उसले क्षेत्रीय सुरक्षा खतराको सामना गर्नुपर्नेछ ।
तर स्वदेशी कारणले नयाँ नेतृत्वलाई राहतको अनुभूति हुनेछ किनकि केन्द्रीय बैङ्कले दशकौँदेखिको मौद्रिक सहजतालाई क्रमभङ्ग गर्दै येनको मूल्य घटाएको छ।
कान्डा युनिभर्सिटी अफ इन्टरनेसनल स्टडिजका लेक्चरर जेफरी जे हलले एएफपीसँग भने, “बहस र प्रचारका क्रममा धेरै उम्मेदवारले अमेरिकी निर्वाचनबाट आउनसक्ने कडा नेतृत्व ‘ट्रम्पलाई सम्हाल्न सक्ने म नै हुँ’ वा ‘म नै चीनको नयाँ आक्रमकताका विरुद्धमा उभिन सक्छु’ भन्ने दाबी गरेका छन्।”
उनले अगाडि भने,“यस्ता मुद्दाहरूप्रति तिनीहरूको दृष्टिकोणमा महत्त्वपूर्ण भिन्नताहरू छन् र नौ जनामध्ये कतिपय उम्मेदवारमा नेतृत्वमा आउनसक्ने झिनो आशा रहेको देखिएपनि कसैले एकछत्र समर्थन पाउने सम्भावना पनि छैन।”
“एलडिपीको चुनाव धेरै वर्षयताकै सबैभन्दा अप्रत्याशित घटना हो,” हलले भने ।
एलडिपीका अध्यक्षहरू तीन वर्षका लागि पदमा रहन्छन् र लगातार तीन कार्यकालसम्म सेवा गर्न सक्छन् तर आफ्नो कार्यकालमा अलोकप्रिय बनेका प्रधानमन्त्री फुमियो किशिदाले पुनः निर्वाचनको दौडबाट बाहिरिएका छन्।
सांसद र पार्टी कार्यकर्ताहरूबीच विभाजित गुटहरू विघटन भएपछि सीधा जीतको लागि कुनै एक उम्मेदवारले पर्याप्त मत प्राप्त गर्ने सम्भावना कम छ ।
यसले दुई शीर्ष उम्मेदवारहरू बीचको प्रतिस्पर्धालाई सबैभन्दा सम्भावित परिदृश्य बनाउँछ । विजेताको घोषणा शुक्रबार दिउँसो हुनेछ ।
सन् २०१२ मा जापानका सबैभन्दा लामो समयसम्म सत्तामा रहेका नेता शिन्जो आबेसँग पराजित भएपनि ६७ वर्षीय इशिबा यसअघि पनि सर्वोच्च पदको नजिक पुगेका थिए।
सन् १९७० को दशकको पप आइडलसँग आत्मीयता भएका सैन्य मोडेल मेकरले ‘आबेको नेतृत्वमा एलडिपी नीतिहरूको मुखर आलोचना’ गरेर पार्टीका भूतपूर्व सैनिकहरूलाई विमुख बनाएको टोकियो विश्वविद्यालयका राजनीतिशास्त्रका प्राध्यापक यु उचियामाले बताए ।
“यस पटक एलडिपीप्रति जनताको असन्तोष बढ्दै जाँदा इशिबा र उहाँको ‘निष्पक्ष र वर्गाकार’ मनोवृत्तिको पक्षमा ज्वारभाटा आएको छ,” उचियामाले एएफपीसँग भने ।
“आर्थिक सुरक्षामन्त्री ६३ वर्षीय ताकाइची ‘शीर्ष तीनमध्ये सबैभन्दा परम्परावादी उम्मेदवार भएका कारण उहाँलाई नारीवादीहरूले नरूचाउनु स्वभाविक हो,” हलले भने ।
उनले विवाहित दम्पतीका लागि छुट्टै उपनाम राख्न पाउने कानुन परिवर्तनको विरोध गरेका छन्। उनले दक्षिण कोरिया र चीनसँगको युद्धको प्रभावितस्थल टोकियोको यासुकुनी नियमित भ्रमण गर्ने गर्छन् । यहाँबाट उनले राम्रो मत पाउने आशा राखेका छन् ।
कोबे विश्वविद्यालयको ग्रेजुएट स्कुल अफ लकी प्राध्यापक नाओफुमी फुजिमुराले अहिलेका लागि एलडीपीका दक्षिणपन्थीहरूको समर्थन आवश्यक भए पनि प्रधानमन्त्रीका रूपमा ताकाइची ‘बढी मध्यमार्गी वा बढी व्यावहारिक’ हुन सक्ने बताए ।
यदि निर्वाचित भएमा पूर्व वातावरणमन्त्री कोइजुमी जापानका सबैभन्दा कान्छा प्रधानमन्त्री हुनेछन् तर उनका पिता पूर्वप्रधानमन्त्री जुनिचिरो कोइजुमीलगायत आलोचकहरूले उनलाई जापानको नेतृत्व गर्न अनुभवहीन भएको बताएका छन् ।
“कोइजुमीले ‘एलडीपीको लागि कायाकल्प र परिवर्तनको विचारलाई सबैभन्दा राम्रो व्यक्ति’ को रूपमा आफ्नो उम्मेदवारीलाई व्याख्या गर्नुभएको छ तर एलडीपी मतदाताहरूले सोच्न उहाँसँग ‘परिपक्वता र स्थिरताको अभाव रहेको’ सोच्न सक्छन्,” उचियामाले भने।
अन्य छ जना उम्मेदवारमा सुधारवादी ६१ वर्षीय तारो कोनो र व्यापार वार्तामा पूर्व अमेरिकी पूर्व राष्ट्रपति ट्रम्पलाई विश्वासमा लिन सफल भएका तोशिमित्सु मोतेगी रहेका छन् ।
मन्त्रीमण्डलका मुख्यमन्त्री योशिमासा हयाशी र ५० वर्षभन्दा कम उमेरका ताकायुकी कोबायाशी पनि चुनावी मैदानमा छन्।
शुक्रबार एलडिपीको निर्वाचनबाट विजयी हुने जो कोही पनि अक्टोबर १ मा संसदबाट औपचारिक रूपमा निर्वाचित (अनुमोदित) हुनेछन् ।
एलडिपीले दशकौँदेखि जापानमा लगभग निर्बाध रूपमा शासन गर्दै आएको छ । मुख्य विपक्षी दलहरूलाई व्यावहारिक विकल्पको रूपमा विरलै हेरिएको छ।
आफ्नो कार्यकालमा किशिदाले जापानको रक्षा खर्च दोब्बर बनाउने कदम चालेका छन् । यसले सैन्य निर्यातको लागि ढोका खोलेको छ एलडीपीले जापानको युद्धपछिको शान्तिवादी संविधानलाई परिमार्जन गर्न खोजेको छ।
उनले हिरोशिमामा भएको जी–७ शिखर सम्मेलनमा युक्रेनका राष्ट्रपति भोलोदिमिर जेलेन्स्कीलाई स्वागत गरेका छन् र छिमेकी दक्षिण कोरियासँग जापानको अक्सर परीक्षणात्मक सम्बन्धलाई मजबुत बनाएका छन् ।
तर भ्रष्टाचारघोटाला, बढ्दो मूल्यवृद्धिप्रति मतदाताको आक्रोश र घट्दो चुनावी रेटिङका कारण पनि उनको शासन धूमिल भएको थियो । रासस
