काठमाडौं, १३ असोज । कृषि तथा पशुपन्छी विकासमन्त्री चक्रपाणि खनाल ‘बलदेव’ ले दशैंमा मासुको कुनै अभाव नहुने आश्वस्त पारेका छन् । सोमबार रिपोर्टर्स क्लब नेपालले आयोजना गरेको साक्षात्कारमा बोल्दै मन्त्री खनालले दशैंमा देशभरि कतैपनि मासुको अभाव नहुने स्पष्ट पारेका हुन् ।
उनले भने,‘काठमाडौं उपत्यकामा मात्रै ५५ हजार खसी बोका आवश्यकत्ता हो, ४० हजार खसी बोका आउने भैसके । अब हामीलाई पर्याप्त हुन्छ । मासुको कुनै अभाव हुँदैन् ।’ दशैं सुरु भएकोले सरकारले बजारमा अनुगमन बढाएको पनि उनले सुनाए । चाडपर्व सुरु भएसँगै आपुर्तिमा असहजता भएको, व्यापारीको मनोमानी बढेको भन्ने गुनासो आएकोले कृषि मन्त्रालय र आपुर्ति मन्त्रालयले संयुक्त अनुगमन सुरु गरेको पनि उनको भनाई छ । उनले भने,‘आपुर्ति सहज बनाउनको लागि उद्योग, वाणिज्य तथा आपुर्ति मन्त्रालयले नियमित अनुगमन गरिरहेको छ ।’
काठमाडौंमा खसीको मासुको मुल्य अस्वभाविक रुपमा वृद्धि गरिएको भनेर गुनासो सुनिएकोले सरकारले खसीको मासुको मुल्यवृद्धिबारे नियमन गरिरहेको छ । ‘हामी यसबारेमा निरन्तर छलफलमा पनि छौं, सबै कुराको विचार गर्दा पनि खसीको मासुको मुल्य ११ सय भन्दा माथि जाने अवस्था छैन् । हामी कडाई गर्छौं ।’–मन्त्री खनालले भने ।
खनालले मासुमा नेपाल आत्मनिर्भर हुने अवस्थामा रहेको सुनाए । उनले भने,‘हामीले आफ्नै उत्पादनले ७५ प्रतिशतसम्म धान्न सक्छौं । कुखुरामा आत्मनिर्भर छौं ।’ खसी, बोकाको मासुमा आत्मनिर्भर बन्नको लागि मन्त्रालयले यसपटक जोन, सुपरजोन चलाउने, लाईभ स्टक ईनोभेसनमा पनि खसी, बोका उत्पादन र कृषिमा युवा कार्यक्रम गरेर तीन वटा कार्यक्रम सुरु गरेको उनले सुनाए । आगामी तीन वर्षभित्र नेपाल खसी, बोकामा पनि आत्मनिर्भर हुने उनको दाबी छ ।
आफूहरुले बजार अनुगमनको कामलाई तिव्रताका साथ अघि बढाईएको सुनाउँदै केही मिठाई पसलले गुणस्तरहीन सामान बेच्ने गरेकोले गुणस्तरीयता कायम गर्न कडा निर्देशन दिएको पनि खनालले स्पष्ट पारे । आवश्यक परे आफू पनि अनुगमनमा उपस्थित् हुने उनले विश्वास दिलाए । बजारमा कृत्रिम अभाव सिर्जना गर्नेलाई कडाभन्दा कडा कारबाही गर्ने उनको चेतावनी छ ।
भारत सरकारले प्याज निर्यात नगर्ने भनेर निर्णय गरेको भनेर बाहिर हल्ला भएपनि आधिकारिक रुपमा आफूहरुलाई यसबारेमा जानकारी नभएको उनले स्पष्ट पारे । उनले भने,‘भारतलाई नै अभाव भएकोले उसले निर्यात नगर्ने निर्णय गरेको सुनियो, तर आधिकारिक जानकारी छैन् ।’ नेपालमा प्याजको आपुर्ति ८० देखि ९० प्रतिशत रहेकोले प्याजमा मुल्यवृद्धि हुने संभावना देखिएकोपनि उनले सुनाए । तर, बजारमा कृत्रिम अभाव सिर्जना गर्ने कुरा मान्य नहुने भन्दै सरकार कडा रुपमा प्रस्तुत हुने मन्त्री खनालले चेतावनी दिए ।
आफूहरुले क्वारेन्टाईन चेकजाँच गरेर नै खशी, बोका भित्र्याउने गरेको पनि उनले सुनाए । उनले भने,‘ मासु जाँच ऐन–२०५५ अनुसार हामीले अनुगमन गरिरहेका छौं । तर, आपुर्ति असहज हुँदैन् । पर्याप्त व्यवस्था गरिएको छ । ढुक्क हुन म आम उपभोक्तालाई आग्रह गर्छु ।’ भेडा, च्याङग्रा आउने हुम्ला र जुम्लालगायतका उत्तरी भेगका नाका व्यवस्थित् बनाईएको पनि उनले स्पष्ट पारे । त्यस्तै, दूध, दही र घ्युको पनि पर्याप्त व्यवस्था गरिएको उनले सुनाए ।
खनालले किसानका लागि मूल्य निर्धारण गर्न छुट्टै आयोग गठन गर्ने घोषणा गरे। आफ्ना उत्पादनमा उचित मूल्य पाउन नसकेको गुनासो किसानहरुले गरिरहेका बेला मन्त्री खनालले किसानका लागि उचित मूल्य निर्धारण गर्न कृषि वस्तुको ‘मूल्य निर्धारण आयोग’ गठन गर्ने बताएका छन्। आयोगलाई किसानहरुलाई मर्कामा नपर्ने गरी उनीहरुको उत्पादनको मूल्य निर्धारण गर्ने कार्यादेश दिने उनको योजना छ। मन्त्री खनालले कुखुराको दानामा मूल्य वृद्धि उच्च भएको उल्लेख गर्दै त्यसलाई नियन्त्रण गर्न सरकार लागि परेको दाबी पनि गरे।
