काठमाडौँ,१० फागुन । सामुदायिक वनबाट वनजन्य पदार्थ चोरी तस्करी तथा वन जङ्गल जथाभावी फँडानी गर्ने गरेका कारण सामुदायिक वन अतिक्रमणको चपेटामा पर्न थालेका हुन । डिभिजन वन कार्यालय दार्चुलाको तथ्याङ्क अनुसार दार्चुला जिल्लामा एक सय ७८ वटा सामुदायिक वन छन् ।
तीमध्ये मानिसको बस्ती नजिक भएका सामुदायिक वनको भूभाग अतिक्रमणको चपेटामा रहेको छ । सामुदायिक वनसँग सिमाना जोडिएका गाउँका स्थानीयले वन फँडानी गरी सामुदायिक वनको कतिपय क्षेत्र अतिक्रमण गरेका छन् । तर डिभिजन वन कार्यालय दार्चुलासँग भने सामुदायिक वनको अतिक्रमण भएको तथ्याङ्क छैन ।
जिल्लाभर १८ हजार ६ सय ६१ हेक्टर क्षेत्रफलमा सामुदायिक वन रहेको छ । यो मध्ये धेरैजसो सामुदायिक वनको सिमाना मानिसको बस्तीसँग जोडिएको छ । सामुदायिक वन अतिक्रमणसँगै वन जङ्गलमा बसोबास गर्ने जीवजन्तुसमेत लोप हुन थालेको शैल्यशिखर नगरपालिका–६ सतपातली वन उपभोक्ता समितिका अध्यक्ष दामोदरसिंह धामीले बताए । उनले भने, “केही वर्ष पहिला सामुदायिक बनमा बसोबास गर्ने कालिज, चित्तल , बाघ, घोरल, जरायो आदि जीवजन्तुले बासस्थान छोड्न थालेका छन् ।”
वन जङ्गलमा स्थानीय सरकारले जथाभावी सडक खन्दा रुख काटिन थालेपछि सामुदायिक वन मासिन थालेको स्थानीयवासीको भनाइ छ । सामुदायिक वनको अतिक्रमण गरिएको क्षेत्रबारे डिभिजन वन कार्यालयसँग कुनै पनि तथ्याङ्क नरहेको जिल्ला वन कार्यालय दार्चुलाका सूचना अधिकारी केशव जोशीले बताए ।
डिभिजन वन कार्यालय दार्चुलाले भने सामुदायिक वन स्थानीयस्तरमा गठन गरिएका र सामुदायिक वन उपभोक्ता समितिलाई हस्तान्तरण गरेकोले संरक्षणको जिम्मेवारी स्थानीय तहले गर्नुपर्ने छ । सामुदायिक वन संरक्षणको दायित्व वन कार्यालयसँगै स्थानीय उपभोक्ताको पनि रहेको सूचना अधिकारी जोशीको भनाइ छ ।
सामुदायिक वन भू–भाग अतिक्रमण गरेको र चोरी सिकारी,फँडानी गरेको जानकारी पाइएमा कानुन बमोजिम कारबाही गरिने उनको भनाइ छ । सामुदायिक वन संरक्षणको लागि सबै भन्दा वन उपभोक्ता समिति जागरुक हुनुपर्छ । वन उपभोक्ता समूहलाई नै परिचालन गरी सामुदायिक वनमा भएको अतिक्रमण व्यवस्थापन गरी पुनः वन क्षेत्र कायम गर्ने प्रयास भइरहेको जिल्ला वन कार्यालय दार्चुलाका डिभिजन वन अधिकृत प्रमानन्द कुँवरले बताए। रासस
