काठमाडौं, २३ जेठ । करिब पाँच लाख नेपालीको श्रम गन्तव्यका रूपमा रहेको कतारसँग उसका सातवटा छिमेकीले कूटनीतिक सम्बन्धविच्छेद गरेका छन् । मध्यपूर्वका साउदी अरब, इजिप्ट, बहराइन, संयुक्त अरब इमिरेट्स युएई, यमन र लिबियासँगै दक्षिण एसियाली मुलुक माल्दिभ्सले कतारसँगको कूटनीतिक सम्बन्ध अन्त्यको घोषणा गरेका हुन् । अरबी क्षेत्रमा अस्थिरता ल्याएको र इस्लामिक स्टेट, अलकायदा र मुस्लिम ब्रदरहुडलाई सहयोग गरेको भन्दै उनीहरू कतारसँग क्रूद्ध बनेका हुन् ।
सातवटै देशले कतारलाई उपलब्ध गराउँदै आएको हवाई मार्ग एयर स्पेस पनि बन्द भएको घोषणा गरेका छन् । प्रमुख तेल उत्पादक मुलुकसँग अन्य देशले सबैखाले सम्बन्ध तोडेका हुन् । युएईले आफ्ना देशमा रहेका कतारी कूटनीतिज्ञलाई ४८ घन्टाभित्र देश छाड्न निर्देशन दिएको छ । आफ्ना देशमा भएका कतारी नागरिकलाई स्वदेश फर्कन र कतारमा रहेकालाई आफ्नो देशमा आउन पनि ती देशले आह्वान गरेका छन् ।
अमेरिकी गठबन्धनसँग नजिक रहेका यी राष्ट्रले कतारलाई एक्ल्याएका हुन् । कूटनीतिक सम्बन्ध अन्त्यको अनपेक्षित घोषणासँगै मध्यपूर्वका शक्तिशाली अरबी राष्ट्रहरू एक–आपसमा विभाजित भएका छन् । विभाजनसँगै खाडी मुलुक र इरानबीच कायम तनाव अझ बढ्न सक्ने विश्लेषण गरिएको छ ।
यस्तो छ रहस्य
साउदी अरबले कतारसँग सबै सम्बन्ध तोड्ने निर्णय गरेर आफूभन्दा सानो र धनी देशमाथि कब्जा जमाउँदै त्यहाँको सम्पत्ति हात पार्नका लागि भूमिका बनाएको हो भनी इन्स्ट्च्यिुट फर गल्फ अफेयर्सका संस्स्थापक र निर्देशक प्राध्यापक अली अल–अहमदले बताएका छन् ।
‘कतारमाथि अब आक्रमण हुन्छ । कतारी सिमानानजिक साउदीले सैन्य गतिविधि चलाइरहेको सूचना मैले पाएको छु,’ अल–अहमदले सोमवार बताए । ‘साउदीहरू युद्धको तयारी गर्दैछन् ।’
सोचेभन्दा निकै अगावै कतारमाथि पूर्ण आक्रमण हुनसक्ने अल–अहमदले चेतावनी दिएका छन् । ‘यमनमाथि बम आक्रमणको आवृत्ति हेर्नुस् । यमनका विद्रोहीहरूमाथि साउदी अरबले आक्रमण बन्द ग–यो वा घटायो भने कतारविरुद्ध आक्रमणको तयारी गरेको भनी बुझ्नुपर्छ,’ उनले भने ।
अमेरिकाका राष्ट्रपति डोनल्ड ट्रम्प र विदेशमन्त्री रेक्स टिलरसनले साउदी राजपरिवारसँग निकट सम्बन्ध कायम राखेका छन् र उनीहरूले कतारमाथि साउदी आक्रमणलाई समर्थन गर्नेछन्, अल–अहमदले दाबी गरे ।
‘ट्रम्पले साउदीहरूले गर्ने आक्रमणप्रति कुनै आपत्ति नउठाउने बताइसकेका छन् भन्न सक्छु,’ उनले बताए । साउदीले कतारमाथि आक्रमण गरेमा इजिप्ट र युएई अनि विशेषगरी बहराइनले पूर्ण समर्थन गर्ने अल–अहमदको भनाइ छ ।
‘साउदीहरू कतारीसँग बेस्सरी रिसाएका छन् । साउदीहरूले यमनलाई कहिल्यै स्वतन्त्र हुन दिने छैनन् । बहराइन कतारसँग घृणा गर्छ,’ उनले भने ।
‘साउदी अरबका नेताहरू कतारलाई रियादको नोकर बनाउन चाहन्छन्, अहिलेको यमन सरकार जस्तो,’ उनले भने । ‘साउदीहरूको दुईवटा लक्ष्य छ स् पहिलो, कतारलाई आफ्नो दास बनाउने । यसमा उनीहरू कुनै तलमाथि गर्ने छैनन् । दोस्रो, साउदीहरूको आँखा कतारको अकूत सम्पत्तिमा गडेको छ । उनीहरूलाई त्यो पैसा चाहिएको छ ।’
डोनल्ड ट्रम्पले साउदीहरूलाई सुरक्षा चाहिने भए अमेरिकालाई उनीहरूले प्रत्यक्ष वा अप्रत्यक्ष रूपमा ठूलो रकम दिनुपर्ने प्रस्ट पारेका छन् जसले गर्दा उनीहरूमा ठूलो वित्तीय भार परेको अल–अहमदको निष्कर्ष छ ।
‘साउदीहरूलाई अहिले जसरी भएपनि पैसा जम्मा गर्नु छ । अझ त्यसमाथि ट्रम्पले उनीहरूमाथि आर्थिक भार थोपरिदिएका छन् । उनीहरूको पैसा सकिँदै गएको छ र टन्न क्याश तत्कालै आवश्यक छ,’ उनले भने । कतारको नेतृत्व आफूहरूप्रति पूर्ण बफादार हुनुपर्ने अपेक्षा साउदी अरबले राखेको अल–अहमद निष्कर्ष निकाल्छन् ।
स्पुतनिक न्युजबाट
